Νοσηλευτική

Τι είναι

Οι συστηματικές ανασκοπήσεις αποτελούν σημαντικά εργαλεία αντικειμενικής προσέγγισης της βιβλιογραφίας, της σύνθεσης και της κριτικής ανάλυσης των αποτελεσμάτων των πρωτογενών μελετών, με εξαιρετική συμβολή στην αποσαφήνιση θεμάτων και την αναζήτηση νέων ερευνητικών κατευθύνσεων. Αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο υπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα, τα οποία αναφέρονται σε ένα επιστημονικό θέμα και έχουν προκύψει από διάφορες μελέτες επαναξιολογούνται με σκοπό την εξαγωγή σαφέστερων συμπερασμάτων. Η διεξαγωγή και η συγγραφή της συστηματικής ανασκόπησης/μετα-ανάλυσης βασίζονται σε επιστημονικές αρχές και διαμορφωμένους κανόνες τους οποίους οφείλουν να ακολουθούν οι ερευνητές/συγγραφείς προκειμένου να ελαχιστοποιούνται τα σφάλματα, τα οποία εξ ορισμού συνοδεύουν κάθε είδους ανασκόπηση, αλλά και να εξάγονται έγκυρα συμπεράσματα για ένα συγκεκριμένο θέμα.

Γενικά Χαρακτηριστικά

Οι συστηματικές ανασκοπήσεις έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και κανόνες. Πιο κάτω δίνονται τα μέρη της εργασίας όπως πρέπει να γίνονται:

Τίτλος: στον τίτλο πάντα αναφέρεται ο όρος «systematic review» ή «συστηματική ανασκόπηση» ή/και «metanalysis» ή «μετα ανάλυση»

Περίληψη: τα περιεχόμενα της περίληψης/abstract έχουν συγκεκριμένη δομή και αναφέρονται στους στόχους, τις πηγές δεδομένων, μεθόδους ανασκόπησης, αποτελέσματα, συμπεράσματα και λέξεις κλειδιά 

Μεθοδολογία: Στην μεθοδολογία αναφέρεται ο τρόπος εργασίας, η στρατηγική αναζήτησης που ακολούθηθηκε, σε ποιες Βάσεις Δεδομένων αναζητήθηκαν, πότε αναζητήθηκαν κτλ.

Διάγραμμα ροής: Υπάρχει πάντα διάγραμμα ροής το οποίο τεκμηριώνει την διαδικασία αναζήτησης.

Πίνακες: Υπάρχει πίνακας με τα συγκριτικά στοιχεία των άρθρων που επιλέχτηκαν και τα κριτήρια αξιολόγησης των πηγών.

Ποιοτικά κριτήρια αξιολόγησης PRISMA METHOD

Βήματα για τη συγγραφή της συστηματικής ανασκόπησης

1. Ξεκινήστε μελετώντας προσεκτικά το θέμα της εργασίας σας. Αναζητήστε στη μηχανή αναζήτησης google scholar, σε λεξικά και εγκυκλοπαίδειες για το θέμα που πραγματεύεται η εργασία σας. Με αυτό το τρόπο θα κάνετε μια πρώτη γνωριμία με το θέμα, θα εντοπίσετε ορισμούς και ορολογία, όπως επίσης και ερευνητές που ασχολήθηκαν με το θέμα. Κάντε brainstorming ξεκινώντας από το ερευνητικό ή ερευνητικά ερωτήματα της εργασίας σας. Εντοπίστε λέξεις κλειδιά, συνώνυμα, βασικές έννοιες και εξοικειωθείτε με το θέμα σας. Κρατήστε σημειώσεις για ότι έχετε εντοπίσει.

2. Χρησιμοποιήστε τα έτοιμα υποδείγματα (αρχεία word) για τη συγγραφή της πτυχιακής ή της διατριβής σας. Βρείτε τις οδηγίες συγγραφής καθώς και το υπόδειγμα πτυχιακής εργασίας τα οποία εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο του Τμήματος σας. 

3. Επιλέξτε τις κατάλληλες Βάσεις Δεδομένων για να ξεκινήσετε την έρευνα σας.
4. Αναζητήστε τις λέξεις κλειδιά – όρους που έχετε καταγράψει συνδυάζοντας τους με του Boolean operators (AND, OR, NOT)
5. Μελετήστε προσεκτικά τις πηγές που έχετε εντοπίσει και έπειτα καθορίστε ποιοτικά κριτήρια αξιολόγησης. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε διάφορα εργαλεία αξιολόγησης πηγών όπως το PRISMA METHOD. Με αυτό το τρόπο θα παραμείνουν μόνο οι πηγές που μπορούν να απαντήσουν στα ερευνητικά ερωτήματα που τέθηκαν.
6. Μελετήστε εις βάθος τις πηγές τις οποίες έχουν επιλεγεί μετά την αξιολόγηση.  
7. Ξεκινήστε την συγγραφή και παρουσίαση των αποτελεσμάτων των μελετών αλλά και των συμπερασμάτων. 
8. Ολοκληρώστε τις Βιβλιογραφικές πηγές με το εργαλείο Mendeley

Τα πιο κάτω άρθρα θα σας βοηθήσουν ώστε να κατανοήσετε τη διαφορά μεταξύ ερευνητικών άρθρων και άρθρων ανασκόπησης (reviews) καθώς και τη μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθηθεί για μια πετυχημένη συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση.

Γαλάνης, Π. (2012). Βασικές αρχές συγγραφής επιστημονικών κειμένων. Νοσηλευτική, 51(3), 242–252. Ανακτήθηκε από: http://www.hjn.gr/actions/get_pdf.php?id=317

Καράσσα, Φ. Β. (2006). Αρχές και μεθοδολογία της συστηματικής ανασκόπησης της βιβλιογραφίας. Ελληνική ρευματολογία, 17(4), 289–297. Ανακτήθηκε από: http://www.ere.gr/_magazines/4t_10_11_12_2006/n1_.pdf

Μπελλάλη, Θάλεια. (2011). Βασικές αρχές και μεθοδολογία της συστηματικής ανασκόπησης ποσοτικών μελετών. Νοσηλευτική, 50(1), 10–22. Ανακτήθηκε από: http://www.hjn.gr/actions/get_pdf.php?id=250

Πατελάρου, Ευριδίκη, & Μπροκαλάκη, Ηρώ. (2010). Μεθοδολογία της συστηματικής ανασκόπησης και μετα-ανάλυσης. Νοσηλευτική, 49(2), 122–130. Ανακτήθηκε από: http://www.hjn.gr/actions/get_pdf.php?id=218

Πιο κάτω δίνονται πηγές ενημέρωσης και καθοδήγησης για την χρήση και τον σχεδιασμό αξιολόγησης των πηγών με τη μέθοδο PRISMA

Γιατί πρέπει να χρησιμοποιούνται;

 Γιατί μπορείτε:

• να ορίσετε το θέμα σας
• να κατανοήσετε το θέμα της εργασίας
• και να προσδιορίσετε τις λέξεις-κλειδιά και άλλων σχετικών όρων που θα χρησιμοποιηθούν κατά την αναζήτηση

Το ΚΤΙΣΙΣ είναι ιδρυματικό καταθετήριο ανοικτής πρόσβασης το οποίο περιλαμβάνει οποιοδήποτε υλικό αφορά στις ερευνητικές δραστηριότητες του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) καθώς και στο υλικό πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου